کد مطلب:315434 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:298
وجوب رعایت حق یتیم و خمس
اما در باب جهاد به مال كه عبارت از صرف نمودن مال است در راه خداوند كه آن یك مرتبه از موت احمر است و جهاد با نفس است به زبان عرفا در مصرف غزوات فی سبیل الله و صدقات جاریه از مستحب و واجب و دادن زكوة و خمس و غیره و اجر و ثواب آن در اخبار
[ صفحه 171]
كثیره مذكوره است. خداوند در قرآن می فرماید: انه لحب الخیر لشدید [1] یعنی فرزند آدم مال دنیا را سخت دوست دارد، پس اگر برای خدا از مال خود گذشت مجاهده با نفس كرده و نزد خدا مقام عالی و اجر عظیم دارد و مكرر خداوند در مدح انفاق كنندگان فرمود: و یطعمون الطعام علی حبه مسكینا و یتیما و اسیرا [2] چه آنكه بسی هست پسر آدم از جان می گذرد و برای صرف مال حاضر نیست، یا خود را به زحمت ها می اندازد برای جمع مال یا به عذاب خداوند گرفتار می كنند به واسطه ی بخل و عدم انفاق چنانچه از حضرت باقر علیه السلام است:
الذی یمنع الزكوة یحول الله ما له یوم القیمة شجاعا من نار له ریمتان فیطرقه ثم یقال له الزمه كما لزمك فی الدنیا [3] .
یعنی كسی كه منع می كند زكوة را خداوند در قیامت آن مال را می گرداند به مار عظیمی از آتش كه دودهن داشته باشد و طوق زند به گردن او و گفته شود به او كه ملازم او باش چنانچه در دنیا از او جدا نشدی و فرمود حضرت صادق علیه السلام علی الروایة: كسی كه منع كند قیراطی از زكوة را نه مومن است و نه مسلم و نه احترام دارد [4] در كتاب علی علیه السلام اذا منعوا الزكوة وقتی كه منع زكوة نمودند زمین منع می كند بركات خود را از زراعت و میوه و معدنها و پیغمبر صلی الله علیه و آله فرمود پنج نفر را از مسجد بیرون كردند، برای آنكه زكوة نمی دادند [5] و خطاب می شود به تارك زكات مت ان شئت یهودیا و ان شئت نصرانیا [6] و منجمله از واجبات مالی خمس است، ثواب و اجر آن برای مؤمنین بسیار است و در باب عقاب و عذاب تارك آن در كتاب بحار است. نقل شده در باب خمس، توقیع امام زمان (عج):
[ صفحه 172]
بسم الله الرحمن الرحیم لعنة الله و الملائكة و الناس اجمعین علی من استحل من اموالنا درهما [7] .
یعنی لعنت خدا و ملائكه و تمام مردم بر كسی كه حلال بداند درهمی از حقوق ما را.
و از ابی بصیر روایت شده: قال قلت لابی جعفر علیه السلام اصلحك الله ما ایسر ما یدخل به العبد النار قال من اكل من مال الیتیم درهما و نحن الیتیم [8] ابوبصیر می گوید به حضرت باقر علیه السلام عرض كردم: كمتر چیزی كه بنده به سبب آن داخل در آتش می شود چیست؟ فرمود كسی كه بخورد از مال یتیم درهمی را و مائیم یتیم و صدوق علیه الرحمة فرموده:
الیتیم منقطع القرین [9] و عن ابی عبدالله انما یكون اشد الناس احوالا یوم القیمة اذا قام صاحب الخمس فقال یا رب خمسی [10] .
بدترین حال مردم روز قیامت وقتی است كه صاحب خمس برخیزد و حق خمس خود بخواهد.
«و عن ناحیة المقدسة و من اكل من اموالنا شیئا فانما یاكل فی بطنه نارا و سیصلی سعیرا [11] .
روایت از امام عصر (عج) رسیده است كه فرموده اند: هر كس از اموال ما چیزی را بخورد همانا آتش را وارد شكم خود كرده است و به زودی وارد آتش مشتعل خواهد شد».
در حدیث وارد است كه درجه ی ثواب صدقه و احسان مراتبی دارد یك بر ده حسنه خداوند عطا فرماید و آن صدقه به فقیر سالم است و یك بر هفتاد صدقه بر عاجز است و یك بر صد آن صدقه برحم است و صدقه یك بر هفتصد است و آن به والدین است و یك بر هفتصد هزار عوض می دهد و آن صدقه بر اهل علم دین است كه از تمام اینها بالاتر است چرا كه حیات اسلام و دین مردم به علم است و آنچه مردم از دین شنیده و می دانند از اهل علم است. به وسیله این قشر شنیده و می دانند
[ صفحه 171]
كثیره مذكوره است. خداوند در قرآن می فرماید: انه لحب الخیر لشدید [1] یعنی فرزند آدم مال دنیا را سخت دوست دارد، پس اگر برای خدا از مال خود گذشت مجاهده با نفس كرده و نزد خدا مقام عالی و اجر عظیم دارد و مكرر خداوند در مدح انفاق كنندگان فرمود: و یطعمون الطعام علی حبه مسكینا و یتیما و اسیرا [2] چه آنكه بسی هست پسر آدم از جان می گذرد و برای صرف مال حاضر نیست، یا خود را به زحمت ها می اندازد برای جمع مال یا به عذاب خداوند گرفتار می كنند به واسطه ی بخل و عدم انفاق چنانچه از حضرت باقر علیه السلام است:
الذی یمنع الزكوة یحول الله ما له یوم القیمة شجاعا من نار له ریمتان فیطرقه ثم یقال له الزمه كما لزمك فی الدنیا [3] .
یعنی كسی كه منع می كند زكوة را خداوند در قیامت آن مال را می گرداند به مار عظیمی از آتش كه دودهن داشته باشد و طوق زند به گردن او و گفته شود به او كه ملازم او باش چنانچه در دنیا از او جدا نشدی و فرمود حضرت صادق علیه السلام علی الروایة: كسی كه منع كند قیراطی از زكوة را نه مومن است و نه مسلم و نه احترام دارد [4] در كتاب علی علیه السلام اذا منعوا الزكوة وقتی كه منع زكوة نمودند زمین منع می كند بركات خود را از زراعت و میوه و معدنها و پیغمبر صلی الله علیه و آله فرمود پنج نفر را از مسجد بیرون كردند، برای آنكه زكوة نمی دادند [5] و خطاب می شود به تارك زكات مت ان شئت یهودیا و ان شئت نصرانیا [6] و منجمله از واجبات مالی خمس است، ثواب و اجر آن برای مؤمنین بسیار است و در باب عقاب و عذاب تارك آن در كتاب بحار است. نقل شده در باب خمس، توقیع امام زمان (عج):
[ صفحه 172]
بسم الله الرحمن الرحیم لعنة الله و الملائكة و الناس اجمعین علی من استحل من اموالنا درهما [7] .
یعنی لعنت خدا و ملائكه و تمام مردم بر كسی كه حلال بداند درهمی از حقوق ما را.
و از ابی بصیر روایت شده: قال قلت لابی جعفر علیه السلام اصلحك الله ما ایسر ما یدخل به العبد النار قال من اكل من مال الیتیم درهما و نحن الیتیم [8] ابوبصیر می گوید به حضرت باقر علیه السلام عرض كردم: كمتر چیزی كه بنده به سبب آن داخل در آتش می شود چیست؟ فرمود كسی كه بخورد از مال یتیم درهمی را و مائیم یتیم و صدوق علیه الرحمة فرموده:
الیتیم منقطع القرین [9] و عن ابی عبدالله انما یكون اشد الناس احوالا یوم القیمة اذا قام صاحب الخمس فقال یا رب خمسی [10] .
بدترین حال مردم روز قیامت وقتی است كه صاحب خمس برخیزد و حق خمس خود بخواهد.
«و عن ناحیة المقدسة و من اكل من اموالنا شیئا فانما یاكل فی بطنه نارا و سیصلی سعیرا [11] .
روایت از امام عصر (عج) رسیده است كه فرموده اند: هر كس از اموال ما چیزی را بخورد همانا آتش را وارد شكم خود كرده است و به زودی وارد آتش مشتعل خواهد شد».
در حدیث وارد است كه درجه ی ثواب صدقه و احسان مراتبی دارد یك بر ده حسنه خداوند عطا فرماید و آن صدقه به فقیر سالم است و یك بر هفتاد صدقه بر عاجز است و یك بر صد آن صدقه برحم است و صدقه یك بر هفتصد است و آن به والدین است و یك بر هفتصد هزار عوض می دهد و آن صدقه بر اهل علم دین است كه از تمام اینها بالاتر است چرا كه حیات اسلام و دین مردم به علم است و آنچه مردم از دین شنیده و می دانند از اهل علم است. به وسیله این قشر شنیده و می دانند
[1] سوره ي عاديات آيه ي 8.
[2] سوره ي دهر (انسان) آيه ي 8. ترجمه: و در راه دوستي او (يعني خداوند) بر فقير و يتيم و اسير طعام مي دهند.
[3] ميزان الحكمه ج 2 ص 1149 به نقل از بحارالانوار ج 93 ص 8.
[4] تذكرة الفقهاء ج 1 ص 200.
[5] همان.
[6] الغدير (علامه اميني) ج 3 ص 155. ترجمه: بمير اگر خواهي يهودي باشي و اگر خواهي نصراني (يعني مسلمان نيستي).
[7] احتجاج طبرسي ج 2 ص 300.
[8] وسائل الشيعه ج 12 ص 183.
[9] ترجمه: يتيم آن كسي است كه حقش را از او گرفته اند.
[10] من لا يحضره الفقيه ج 2 ص 43.
[11] احتجاج طبرسي ج 2 ص 299.